Thiết kế phòng sạch là một quá trình vô cùng phức tạp, nó yêu cầu phải đáp ứng những nhu cầu của quá trình sản xuất cũng như tính khả thi về kinh tế cho chủ đầu tư. Do đó, việc lên kế hoạch và thiết kế đóng vai trò quan trọng trong việc xác định tính khả thi của dự án. Dưới đây là 7 vấn đề cần biết khi thiết kế phòng sạch quan trọng mà Đông Dương LFS muốn giới thiệu đến bạn đọc khi bắt tay vào thiết kế một phòng sạch.
Mục lục
Lên kế hoạch về nhu cầu sử dụng
Thiết lập và vận hành một phòng sạch đòi hỏi tính toán kỹ lưỡng về chi phí. Ngoài các chi phí đầu tư ban đầu, phần chi phí này cũng phải bao hàm các chi phí vận hành trong tương lai. Khi tiến hành bước thiết kế, cần xác định được kích thước phòng sạch sao cho đúng với yêu cầu để không gây lãng phí về không gian và chi phí. Phòng sạch có thể thiết kế dạng module, phòng sạch dạng này có thể dễ dàng mở rộng và điều chỉnh theo nhu cầu sử dụng một cách dễ dàng. Đây là một vấn đề quan trọng cần xem xét khi tiến hành lập kế hoạch
Xác định cấp độ sạch của phòng
Dựa vào mục đích sử dụng cụ thể, phòng sạch có thể thoả mãn các tiêu chuẩn khác nhau về cấp độ sạch. Tiêu chuẩn ISO 14644-1 phân ra 9 cấp độ sạch khác nhau, với mỗi cấp độ lại yêu cầu khác nhau về số lượng và kích thước của hạt bụi. Ví dụ, trong ngành sản xuất thực phẩm, yêu cầu về mật độ hạt không quá nghiêm ngặt, chẳng hạn trong quá trình chế biến và lưu trữ linh kiện điện tử. Tuy nhiên, trong lĩnh vực phòng sạch cho ngành điện tử, ngay cả những hạt nhỏ nhất cũng có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng đối với chất lượng sản phẩm. Trong ngành dược phẩm, chúng ta phải tuân theo tiêu chuẩn GMP (Good Manufacturing Practice), không chỉ kiểm soát kích thước và mật độ của hạt mà còn quản lý mức độ vi khuẩn trong môi trường không khí.
Xem thêm: Phân loại 4 tiêu chuẩn phòng sạch cần phải biết khi làm phòng sạch
Lựa chọn hệ thống thông gió
Một hệ thống gió phù hợp cho phòng sạch phụ thuộc nhiều vào các yêu cầu về cấp độ sạch mong muốn. Trong mọi ứng dụng, hệ thống thông gió phải được thiết kế sao cho không khí không chứa bụi lắng động lên các bề mặt trong phòng và loại bỏ hạt bụi ra khỏi phòng.
Cửa vào và vật liệu tường, sàn và trần nhà
Phòng sạch được thiết kế cùng với Air lock ngăn cách giữa các cấp độ sạch khác nhau. Phòng Air lock sẽ có cấp độ sạch thấp hơn và phải sử dụng khoá liên động. Các phòng này có mục đích cân bằng áp suất, ngăn chặ ô nhiễm chéo, tạo không gian để mặc đồ bảo hộ. Air lock ngoài việc để nhân viên đi lại mà còn để di chuyển vật liệu vào môi trường sạch.
Ngoài ra, các thông số kỹ thuật khác cũng quan trọng trong quá trình làm sạch phòng sạch, bao gồm cả việc xem xét các chất làm sạch được sử dụng. Tất cả các bề mặt, bất kể ngang hay dọc, phải được thiết kế sao cho dễ dàng lau chùi và chịu được tác động của các hóa chất thường được sử dụng trong quá trình vận hành sản xuất.
Do đó, vật liệu xây dựng phải được lựa chọn sao cho chúng dễ dàng vệ sinh. Tùy thuộc vào mục đích sử dụng cụ thể, có thể chọn giải pháp tường cố định hoặc tường mềm để áp dụng trong phòng sạch.
Chọn đồ nội thất thích hợp với phòng sạch
Lựa chọn vật liệu phù hợp cho nội thất trong phòng sạch là điều rất quan trọng. Cần ưu tiên các vật liệu chống bám bụi và đặc biệt quan trọng là vật liệu chống tĩnh điện trong trường hợp sản xuất linh kiện điện tử. Bề mặt của các đồ nội thất chỗ ngồi cần phải chịu mài mòn tốt và không nên được làm từ vải. Đối với bàn làm việc, xe đẩy vận chuyển và các đồ nội thất lưu trữ, việc sử dụng lớp phủ melamine, các loại nhựa và thép không gỉ đã được kiểm chứng là phù hợp trong phòng sạch.
Lựa chọn vật liệu cụ thể phụ thuộc vào mục đích sử dụng cụ thể và điều kiện kinh tế của bạn. Tuy nhiên, trong quá trình lên kế hoạch cho phòng sạch, việc đặt sự quan trọng vào chất lượng của nội thất là điều cần thiết. Bàn làm việc cần được thiết kế sao cho phù hợp với các nhân viên có chiều cao khác nhau để họ có thể làm việc hiệu quả. Ghế phòng sạch cần được thiết kế để ngăn chặn sự hấp thụ của các hạt bụi và đồng thời mang lại sự thoải mái cho người sử dụng. Thường, ghế sẽ được bọc hoàn toàn bằng nhựa để đảm bảo tính không dẫn điện và tính chất chống bụi.
Lựa chọn quần áo bảo hộ
Nguy cơ lớn nhất về ô nhiễm trong phòng sạch thường xuất phát từ nhân viên vận hành. Do đó, việc quản lý quần áo bảo hộ là vô cùng quan trọng. Tùy thuộc vào ứng dụng cụ thể, yêu cầu về cấp độ sạch của quần áo bảo hộ có thể khác nhau. Ví dụ, trong trường hợp đạt chuẩn ISO 6, nhân viên cần phải mặc đầy đủ quần áo bảo hộ bao gồm áo choàng, khẩu trang, giày, và găng tay đặc biệt, cùng với kính bảo hộ. Để đáp ứng các yêu cầu mở rộng như vậy, không chỉ cần có khu vực Airlock mà còn cần có tủ đựng quần áo đặc biệt.
Điều quan trọng hơn cả là đảm bảo nhân viên vận hành được đào tạo một cách toàn diện về cách sử dụng quần áo bảo hộ và các thiết bị trong phòng sạch.
Khả năng làm sạch và bảo trì
Việc duyệt sạch phòng sạch nên được thực hiện bởi các chuyên gia, sử dụng các công cụ đã được chứng minh hiệu quả. Tốt nhất là cần lên kế hoạch trước cho các chu kỳ định kỳ để dọn dẹp và bảo trì phòng sạch, tần suất này sẽ thay đổi tùy thuộc vào quy trình cụ thể và cấp độ sạch không khí cần duy trì.
