Tiêu chuẩn ISO 14000? Những vấn đề cần làm rõ

Hệ thống quản lý môi trường tuân thủ theo tiêu chuẩn ISO 14000 đại diện chi một yếu tố quan trọng và có ý nghĩa đối với các doanh nghiệp. Nó không chỉ mang lại nhiều ưu điểm cho công ty, tổ chức kinh doanh mà còn thể hiện cam kết của tổ chứ với xã hội và cộng đồng. 

Vậy tiêu chuẩn ISO 14000 là gi?. Những vấn đề bạn cần quan tâm? Hãy cùng Đông Dương LFS tìm hiểu nhé. 

Lịch sử hình thành tiêu chuẩn ISO 14000

Vào tháng 06/1992, tại Rio De Janeiro, Brazil, diễn ra Hội nghị về Môi trương và Phát triển do Liên hợp quốc tổ chức, đã đưa ra những vấn đề liên quan đế môi trường và bảo vệ môi trường ở phạm vi toàn cầu. Tại sự kiện này đã mở ra các hướng dẫn quan trọng cho việc xây dựng các tiêu chuân về môi trường, cũng như đặt nền móng cho các cuộc thảo luận tại cuốc họp ơr Uruguay của Tổ chức Hiệp định về Thuế và Thương mại (GATT), tiền thân cho Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) sau này. 

Tại cuộc hợp ở Uruguay, đại diện từ các quốc gia thành viên đã thống nhất về việc tạo ra các tiêu chuẩn về môi trường nhằm đóng góp tích cực vào mục tiêu ngăn chặn ô nhiễm môi trường, loại bỏ các rào cản kỹ thuật quan trọng trong lĩnh vực thương mại. 

Với khuyến nghị từ Nhóm tư vấn chiến lược môi trường của ISO/IEC. Vào năm 1993, Tổ chức Tiêu chuẩn hoá Quốc tế (ISO) đã quyết định thành lập Ban kỹ thuật ISO/TC 207 về quản lý môi trường. Mục đích của ban kỹ thuật này là phát triển các tiêu chuẩn quốc tế liên quan đến môi trường, phương thức xác định các tác nhân gây ô nhiễm, hạn chế chất thải và tác động của sản xuất đến môi trường. Các tiêu chuẩn này được tổng hợp thành Bộ tiêu chuẩn ISO 14000.

Bộ tiêu chuẩn ISO 14000 là một tập hợp các quy chuẩn về Hệ thống quản lý môi trường (EMS) được Tổ chức Tiêu chuẩn hoá Quốc tế (ISO) phát triển và ban hành. Mục đích của Bộ tiêu chuẩn này là giảm thiểu các tác động tiêu cực liên môi trường và cung cấp phương pháp quản lý cũng như cơ hội cải tiến choi hệ thống quản lý môi trường đối với tổ chức, doanh nghiệp thực hiện nó.

Hiện tại bộ tiêu chuẩn ISO 14000 gồm 17 tiêu chuẩn là:

1. ISO 14001: Đặc điểm kỹ thuật của hệ thống quản lý môi trường.
2. ISO 14004: Tiêu chuẩn hướng dẫn về quản lý môi trường.
3. ISO 14006: Hệ thống quản lý môi trường – Hướng dẫn kết hợp thiết kế sinh thái.
4. ISO 14010 – ISO 14015: Tiêu chuẩn về kiểm toán môi trường và các hoạt động liên quan.
5. ISO 14012: Hướng dẫn kiểm toán môi trường – Yêu cầu năng lực cho kiểm toán viên môi trường.
6. ISO 14020 – 14025: Tiêu chuẩn về nhãn mác và phát minh môi trường.
7. ISO 14031: Đánh giá hoạt động môi trường.
8. ISO 14020 – ISO 14024: Tiêu chuẩn liên quan đến dán nhãn môi trường.
9. ISO 14031 và ISO 14032: Đánh giá hiệu suất môi trường.
10. ISO 14040 – ISO 14043: Đánh giá vòng đời sản phẩm.
11. ISO 14046: Quản lý Môi trường – Dấu chân Nước – Nguyên tắc và yêu cầu hướng dẫn.
12. ISO 14050: Điều khoản và định nghĩa liên quan đến quản lý môi trường.
13. ISO 14061: Hướng dẫn cho tổ chức lâm nghiệp sử dụng tiêu chuẩn ISO 14001 & ISO 14004.
14. ISO 14064: Đo lường, đo lường và giảm khí nhà kính.
15. ISO Guide 64: Hướng dẫn đề cập đến khía cạnh môi trường trong tiêu chuẩn về sản phẩm.

Trong đó, tiêu chuẩn ISO 14001 về quản lý môi tường là tiêu chuẩn đầu tiên được phát hành vào năm 1996. Đây cũng là tiêu chuẩn phổ biến nhất và là cốt lõi của bộ ISO 14000. Nó đóng vai trò như một bộ khung để tổ chức kinh tế có thể xây dựng và áp dụng hệ thống quản lý môi trường (EMS) đạt hiệu quả tối ưu.

Tiêu chuẩn ISO 14000 là gì ?

Hệ thống quản lý môi trường (EMS) đóng vai trò quan trọng trong khung quản lý toàn diện, bao gồm cơ cấu tổ chức, kế hoạch hành động, thực thi, thủ tục trách nhiệm, quy trình và nguồn lực phát triển, thực hiện và duy trì chính sách môi trường.

ISO 14000 là bộ tiêu chuẩn quốc tế về hệ thống quản lý môi trường, gồm một tập hợp các nguyên tác được phát triển bởi Tổ chức Tiêu chuẩn hoá Quốc tế (ISO), nhằm hỗ trợ các quốc gia và doanh nghiệp trong việc giảm thiểu chất thải công nghiệp và hạn chế ảnh hưởng các tác động tiêu cực đến môi trường trong quá trình sản xuất.

Tiêu chuẩn ISO 14000 đối tượng áp dụng

Mọi doanh nghiệp, tổ chức kinh tế đều áp dụng được bộ tiêu chuẩn ISO 14000, đặc biệt là những doanh nghiệp muốn xây dựng, tăng cường hiệu quả Hệ thống Quản lý Môi trường (EMS).

Có thể nói bộ tiêu chuẩn này không bị hạn chế trong việc áp dụng đối với một ngành công nghiệp cụ thể, mà có thể áp dụng đói với mọi lĩnh vực cần quản lý môi trường. Từ doanh nghiệp sản xuất, tổ chức kinh tế, đối tượng cung cấp dịch vụ, đối tường xuất nhập khẩu hay cả các tổ chức phi lợi nhuận. Tất cả đều có thể áp dụng ISO 14000.

Lợi ích ISO 14000 của khi áp dụng

Áp dụng bộ tiêu chuẩn ISO 14000 mang lại nhiều lợi ích cho doanh nghiệp và tổ chức. Dưới đây là các lợi ích quan trọng của việc tuân thủ và áp dụng Bộ tiêu chuẩn ISO 1400.

Về kinh tế

• Giảm thiểu, tiết kiệm năng lượng và tài nguyên trong quá trình sản xuất hàng hoá.
• Tăng cường hiệu suất lao động trong quá trình sản xuất, cung cấp dịch vụ.
• Tiết kiệm chi phí nguyên vật liệu đầu vào, giảm các chi phí hạch toán liên quan đến môi trường, đồng thời tối ưu hoá chi phí hoạt động tổng thể của doanh nghiệp.
• Giảm lượng chất thải tạo ra cũng như giảm chi phí xử lý chúng.
• Tái sử dụng các nguồn lực và tài nguyên, thúc đẩy phát triển bền vững, tối ưu hoá việc sử dụng tài nguyên trong doanh nghiệp.
• Tránh các khoản tiền phạt do vi phạm các yêu cầu về môi trường.

Về thị trường

• Chứng chỉ ISO 14000 giúp tăng cường uy tín và hình ảnh của doanh nghiệp, tổ chức trong mắt khách hàng và đối tác.
• Nâng cao khả năng cạnh tranh giúp tăng hiệu quả kinh tế đối với các hoạt động liên quan đến môi trường.
• Giúp phát triển bền vững bằng việc đáp ứng các yêu cầu của các nhà quản lý môi trường và xã hội.
• Chứng chỉ ISO 14000 cũng được coi như là một tấm “ Thẻ thông hành” giúp doanh nghiệp tiếp cận với thị trường quốc tế. Nơi có các thị trường cực kỳ khắt khe về vấn đề môi trường.

Về rủi ro

• Hạn chế rủi ro và áp lực từ các quy chế hoặc chế tài về môi trường trong quá trình cung cấp sản phẩm và dihcj vụ.
• Giảm thiếu các ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường nhờ việc hạn chế tối đa các chất thải công nghiệp, sử dụng nguồn tài nguyên một cách hợp lý.
• Giảm các chi phí bảo hiểm và tạo điều kiện thuận lợi khi làm việc bảo hiểm liên quan đến tổn thất và bồi thường.

Về pháp lý

• Tăng cương khả năng tuân thủ pháp luật cùng nhận thức về các quy định pháp luật liên quan đến quản lý môi trường, giúp xây dựng và duy trì quan hệ tốt với cơ quan quản lý cộng đồng.
• Giúp các công ty tuân thủ đầy đủ các quy định cụ thể về môi trường.
• Nhận được sự tin cậy từ bên thứ ba đảm bảo giúp vượt qua các rào cản trong hoạt động thương mại.

Về nhân sự

• Tạo điều kiện làm việc an toàn và bảo vệ môi trường từ đó tăng hiệu quả sử dụng nhân lực
• Giảm các chi phí liên quan đến sức khoẻ, phúc lợi nhân viên
• Giảm thiểu tối đa tổn thất kinh tế trong trường hợp có rủi ro hoặc tai nạn trong quá trình sản xuất..

Bên cạnh đó, doanh nghiệp còn thể hiện cam kết của mình thông qua viẹc đóng góp cho hoạt động vì môi trường, hướng tới tạo dựng một tương lai phát triển bền vững cho chính doanh nghiệp và cộng đồng. 

Hơn nữa, các tổ chức có khả năng dễ dàng kết hợp với việc thực thi tiêu chuẩn ISO 14000, các hệ thống quản lý ISO khác, nhằm tối ưu hoá hiệu quả của các hoạt động tổng thể của doanh nghiệp

Các yêu cầu để quản lý theo tiêu chuẩn ISO 14000

Để xây dựng một hệ thống quản lý môi trường hiệu quả cùng với đó phù hợp với tiêu chuẩn ISO 14000, các yêu cầu quan trọng cần được thuân thủ sau:

• Tham gia và Cam kết của Lãnh đạo Cao nhất: Lãnh đạo cấp cao của doanh nghiệp cần thể hiện sự cam kết mạnh mẽ đối với hệ thống quản lý môi trường và thúc đẩy sự tham gia toàn diện từ tất cả cấp bậc.
• Chính Sách Môi trường: Xây dựng chính sách môi trường phù hợp với các cam kết và định hướng của doanh nghiệp, có khả năng thực hiện và đo lường.
• Mục Tiêu và Kế Hoạch Môi trường: Thiết lập mục tiêu và kế hoạch môi trường tương thích với chính sách môi trường và có khả năng giải quyết các vấn đề môi trường quan trọng.
• Xây Dựng và Triển Khai Hệ Thống Quản Lý Môi trường: Dựa trên thực tế của tổ chức và điều kiện môi trường, xây dựng và triển khai hệ thống quản lý môi trường hiệu quả.
• Phân Bố Nguồn Lực và Trách Nhiệm: Xác định và phân bố nguồn lực một cách hợp lý, đồng thời xác định vai trò, quyền hạn và trách nhiệm của các thành viên tham gia hệ thống quản lý môi trường.
• Đào Tạo và Năng Lực: Thực hiện đào tạo cho cán bộ nhân viên về hệ thống quản lý môi trường theo tiêu chuẩn ISO 14000, đảm bảo họ có đủ năng lực và phẩm chất.
• Truyền Đạt Thông Tin: Đảm bảo thông tin trong hệ thống quản lý môi trường được truyền đạt rõ ràng, chính xác và kịp thời cả trong nội bộ và ngoại bộ doanh nghiệp.
• Hệ Thống Tài Liệu và Hồ Sơ: Thiết lập hệ thống tài liệu và hồ sơ về quản lý môi trường, đảm bảo tính đầy đủ, chính xác, được kiểm soát, lưu trữ và cập nhật đều đặn.
• Chương Trình Đánh Giá và Giám Sát: Xây dựng các chương trình đánh giá, giám sát và biện pháp hành động để khắc phục, phòng ngừa và giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường.
• Tham Gia và Xem Xét Lãnh Đạo: Đảm bảo sự tham gia và xem xét từ phía lãnh đạo, đảm bảo rằng hệ thống quản lý môi trường luôn được hỗ trợ và cải tiến.
• Cải Tiến Liên Tục: Tiến hành cải tiến liên tục dựa trên bối cảnh kinh tế, xã hội và môi trường thực tế, để đảm bảo tính hiệu quả và phù hợp của hệ thống quản lý môi trường.

So sánh giữa ISO 9000 và ISO 14000

Bài viết này của Đông Dương LFS đã cung cấp cho người đọc một các nhìn tổng quan về tiêu chuẩn ISO 14000 với những thông tin chi tiết và đầy đủ. Hy vọng những thông tin này sẽ mang lại giá trị cho doanh nghiệp của bạn trong quá trình triển khia và áp dụng tiêu chuẩn quản lý môi trường này.