Để có thể sản xuất dược phẩm thì phòng sạch là một yêu cầu bắt buộc và cũng là yêu cầu cao nhất trong các ngành sản xuất. GMP (Good Manufacturing Practice – Thực hành sản xuất tốt) là điều kiện bắt buộc cho phòng sạch sản xuất dược phẩm. Trong bài viết này, Đông Dương LFS sẽ giới thiệu đến bạn những yêu cầu cơ bản về phòng sạch GMP trong sản xuất dược phẩm.
Mục lục
Phòng sạch GMP là gì ?
Phòng sạch GMP là một môi trường được kiểm soát, thiết kế và duy trì để đáp ứng các tiêu chuẩn Thực hành sản xuất tốt (GMP) để sản xuất dược phẩm, thiết bị y tế và các sản phẩm ngành Y liên quan khác. Phòng sạch GMP là cần thiết để bảo chất lượng của sản phẩm vì nó kiểm soát được không khí, nhiệt độ và độ ẩm để tránh nhiễm khuẩn trong quá trình sản xuất. Các phòng sạch này được thiết kế và xây dựng, vận hành theo các hướng dẫn của GMP để bảo đảm về độ sạch và vô trùng cần thiết.
Thông số kỹ thuật cho phòng sạch GMP
Theo tổ chức Y tế thế giới WHO, thì phòng sạch GMP được chia thành 4 cấp độ gồm A,B,C,D. Các cấp độ này liên quan đến mức độ hiệu quả của phòng sạch, khả năng ngăn ngừa sự nhiễm bẩn của môi trường và hạn chế bụi bẩn và vi sinh vật.
Cấp độ A áp dụng cho các khu vực có độ ưu tiên cao hoặc có nguy nhiễm khuẩn cao như khu vực đổ đầy và đóng gói. Khu vực cấp A thường sử dụng lớp phủ tráng men để ngăn ngừa sự lưu thông không khí tạo hỗn loạn và tăng nguy cơ nhiễm khuẩn. Khu vực cấp A thường có luồng không khí đồng đều với tốc độ từ 0.36 – 0.54 m/s.
Cấp độ B thường áp dụng cho các phòng sạch có tính chất vô trùng hoặc các khu vực lân cận với khu vực cấp A. Cấp độ C và D được sử dụng cho những khu vực có độ rủi ro thấp, không yêu cầu vệ sinh nghiêm ngặt như cấp độ A, B.
Vật liệu xây dựng cho phòng sạch GMP
Trong phòng sạch GMP cũng yêu cầu tiêu chuẩn cho vật liệu được sử dụng để cấu thành nên phòng sạch. Những vật liệu này phải có khả năng dễ vệ sinh, chịu được vệ sinh và khử trùng thường xuyên. Vật liệu cũng không có vết nứt, min, có khả năng liên kết liền mạch. Không sử dụng vật liệu dạng hạt vì nguy cơ nhiễm bẩn cao. Ngoài việc tuân thủ các tiêu chuẩn GMP thì việc xây dựng phòng sạch cũng phải cân đối đến vấn đề chi phí, thẩm mỹ và khả năng lắp đặt.
Sản phòng sạch
Sàn phòng sạch phải trơn láng, chống xước, chống va đập, dễ dàng lau chùi vệ sinh. Hơn nữa, sàn còn phải có khả năng chống tĩnh điện, chịu được tải trọng và đáp ứng yêu cầu vệ độ ẩm.
Cửa phòng sạch
Cửa phòng sạch phải trơn, dễ dàng vệ sinh, không có ngưỡng cửa. Cửa phải mở theo hướng hoặc khu vực sạch nhất, cửa phải được niêm phong khi không sử dụng để đảm bảo môi trường áp suất dương. Không sử dụng cửa gỗ để tránh nhiễm nấm mốc và tránh biến dạng theo thời gian.
Cửa sổ phải được thiết kế đơn giản, trơn và chống bụi. Cửa sổ được đặt giữa khu vực sạch và khu vực bẩn nên cần ít nhất hai lớp. Cả cửa sổ và cửa ra vào đều không được làm bằng gỗ.
Tiêu chuẩn phòng sạch GMP và giữ nó luôn sạch
Với tiêu chuẩn GMP để đảm bảo độ sạch cho phòng sạch cần duy trì, kiểm soát được 3 yếu tố sau:
- Bên trong và thiết bị của phòng sạch phải được kiểm soát và bảo trì đúng cách
- Không khí qua phòng sạch cần được kiểm soát và đảm bảo chất lượng
- Cách thức vận hành của phòng sạch cũng cần được quan tâm, kiểm soát để đảm bảo hiệu quả.
Bề mặt bên trong phòng sạch GMP
Để luôn đảm bảo độ sạch cho phòng sạch, các bề mặt bên trong phòng phải được làm nhẵn, chống thấm nước. Bên cạnh đó bề mặt còn cần được đáp ứng yêu cầu sau:
- Bản thân chúng không tự sinh ô nhiễm tức là không tạo ra bụi, không bong tróc, tự ăn mòn hoặc là nơi cho vi sinh vật sinh sôi.
- Dễ dàng làm sạch, không có gờ, nếp gấp, tất cả các bề mặt đều có thể tiếp cận dễ dàng.
- Cứng và chắc chắn, không dễ bị nứt vỡ lõm.
Các vật liệu phù hợp như tấm panel, kính và các tấm thạch cao phủ 2 lớp Epoxy. Trong những vật liệu này thì panel là vật liệu phổ biến nhất.
Luồng không khí trong phòng sạch GMP
Phòng sạch cần rất nhiều không khí và không khí phải được kiểm soát về nhiệt độ và độ ẩm. Theo nguyên tắc, phòng sạch cấp độ càng cao nghĩa là càng sạch thì càng cần sử dụng nhiều không khí. Để giảm chi phí và giúp dễ dàng trong việc điều khiển nhiệt độ ẩm môi trường xung quanh, AHU được thiết kế để tuần hoàn khoảng 80% không khí trong phòng, loại bỏ các hạt bụi ô nhiễm và đồng thời giữ được nhiệt độ và độ ẩm.
Các hạt ô nhiễm trong không khí có xu hướng lơ lửng xung quanh. Hầu hết các hạt trong không khí lắng xuống, với tốc độ lắng phụ thuộc và kích thước của chúng.
Một hệ thống xử lý không khí hiệu quả phải cung cấp được không khí trong lành và tuần hoàn đến phòng sạch với tốc độ đủ để loại bỏ bụi trong không khí. Không khí sau khi được đưa ra khỏi phòng, sau khi đi qua hệ thống lọc để loại bỏ toàn bộ bụi sẽ được tuần hoàn trở lại phòng. Tuy nhiên, nếu độ ẩm cao, có hơi hoặc khí độc hại từ quá trình sản xuất, không khí không thể được tuần hoàn và phải thải ra ngoài hệ thống. Trong trường hợp này, không khí mới sẽ được đưa vào hệ thống để duy trì chất lượng không khí trong phòng.
Phòng lấy mẫu, phòng trộn nguyên liệu thường có nồng độ bụi cao trong không khí, Do đó, để ngăn chặn sự lây lan ô nhiễm sang các phòng khác. Cần thực hiện quá trình làm sạch nhanh của phòng giữa mỗi lần sử dụng.
Phòng sạch thường được kiểm soát chặt chẽ về thể tích không khí đưa vào và loại bỏ. Thường thì phòng sạch được vận hành ở áp suất cao hơn với áp suất khí quyển bên ngoài. Điều này được đảm bảo bằng cách cung cấp một lượng không khí vào phòng sạch cao hơn lượng không khí được lấy ra từ trong phòng. Do áp suất cao nên không khí có thể lọt ra ngoài phòng qua cửa hoặc các khe hở nhỏ, điều này là không thể tránh khỏi với bất kỳ phòng sạch nào.
Trong một nhà máy sản xuất, nguyên tắc chung là phòng sạch nhất sẽ phải hoạt động ở áp suất lớn nhất. Để đảm bảo không khí được di chuyển đều khắp phòng, một hệ thống xử lý không khí tốt là rất quan trọng. Vị trí cấp vào và thải ra không khí là một yếu tố quan trọng trong thiết kế phòng sạch để phòng sạch đạt được hiệu quả tối đa.
Khi thiết kế phòng sạch, việc đặt vị trí cho cửa cấp và hồi không khí là rất quan trọng. Cửa cấp nên được đặt ở trên trần phòng, trong khi cửa hồi nên đặt ở độ cao thấp, hai cửa nên được đặt đối diện nhau để tạo hiệu ứng dòng chảy tầng.
Đối với các quy trình vô trùng cần không khí cấp A, dòng không khí thường được thiết kế để chảy thẳng từ trên xuống dưới, còn được gọi là dòng chảy tầng. Điều quan trọng là cần đảm bảo rằng không khí được tiếp xúc với sản phẩm phải luôn là không khí sạch, không bị ô nhiễm trước khi tiếp xúc với sản phẩm.
Để duy trì chất lượng không khí trong phòng sạch, việc vận hành và duy trì phải được thực hiện một cách chính xác và hiệu quả. Điều này đòi hỏi các hoạt động sau:
- Giảm thiểu lượng ô nhiễm tiềm ẩn phát sinh từ các hoạt động sản xuất.
- Kiểm soát chặt chẽ quá trình tiếp cận vào và ra khỏi phòng sạch chỉ với nhân viên được đào tạo và giới hạn số lượng, vì ngay cả nhân viên đã được đào tạo cũng có thể gây ra sự ô nhiễm đáng kể trong phòng sạch.
- Thực hiện vệ sinh phòng sạch thường xuyên theo các quy trình được kiểm soát chặt chẽ.
- Bảo trì thường xuyên cơ sở và thiết bị trong dây chuyền sản xuất.
- Kiểm tra định kỳ các bộ lọc không khí và đảm bảo luồng không khí được duy trì đúng cách, cùng với việc thường xuyên kiểm tra và đánh giá lại phòng sạch.
